SWOT Analizi Nedir? Güçlü ve Zayıf Yönlerinizi Keşfedin

SWOT analizi, bir şirketin, kuruluşun veya bireyin mevcut durumunu gösteren önemli bir araçtır. Stratejik bir adım atmadan önce yapılması ve o anki durumun görünür olmasını sağladığı için herkesin bilmesi ve uygulamasını şiddetle tavsiye ettiğim bir araçtır.

Peki neden bu kadar önemli veya önemli olmasını sağlayan noktalar nelerdir? Öncelikle çok kolay uygulanabiliyor olması en önemli özelliği. Sadece analiz içerisinde olan sorulara samimi ve dürüst cevaplar verilmesi yeterlidir. Diğer önemli noktası, sadece çevresel etkileşimi değil aynı zamanda iç dinamiklerin etkilerini de görünür hale getirir.

Yazının devamında ritmi kaybetmemek için kurumlar, şirketler, organizasyonlar ve bireyler yerine analizi gerçekleştiren tarafı belirtmek için uygulayıcı tanımını kullanacağım.

SWOT Analizinin Temel Kavramları

SWOT analizi 4 kavrama odaklanmaktadır. Bunlar;

• Güçlü Yönler
• Zayıf Yönler
• Fırsatlar
• Tehditler

şeklindedir. Her kavramın kendine ait soruları bulunmaktadır.

SWOT Analizinde Güçlü Yönler

Bu kavram uygulayıcının; sahip olduğu, bildiği ve(ya) deneyimleyerek öğrendiği şeyleri ifade eder.

• Uygulayıcının sahip olduğu hangi avantajlar onu öne çıkarıyor?
• Hangi beceriler veya kaynaklar benzerlerinden daha güçlü durumda?
• Dış gözlemciler, uygulayıcının hangi yönlerini güçlü olarak değerlendiriyor?
• Uygulayıcının değer yarattığı alanlar nelerdir?
• Hangi başarılar veya deneyimler gelecekte avantaj sağlayabilir?
• Uygulayıcının çevresinde fark yaratan hangi özellikleri bulunuyor?

SWOT Analizinde Zayıf Yönler

Güçlü yönlerin tam aksine, uygulayıcının, henüz sahip olmadığı, bilmediği ve(ya) deneyimlemediği şeyleri ifade eder.

Bu kavramdaki sorulara verilecek cevaplar benim değerlendirme kriterime göre ikinci düzey riskli kısımdadır. Bunun detayını analiz aşamasında anlatıyor olacağım.

• Uygulayıcının geliştirmesi gereken alanlar nelerdir?
• Hangi konularda bilgi, deneyim veya kaynak eksikliği bulunmaktadır?
• Dış gözlemciler, uygulayıcının hangi yönlerini zayıf olarak görmektedir?
• Hangi süreçler veya davranışlar uygulayıcının performansını sınırlandırıyor?
• Eksikliği fark edilen ancak henüz giderilmemiş kaynaklar hangileridir?
• Zayıf yönler hangi durumlarda risk oluşturma potansiyeline sahiptir?

Fırsatlar & Tehditler

Bu iki kavramı birlikte açıklamak çok daha anlamlı geliyor bana. Çünkü ikisi de aslında doğrudan uygulayıcının kontrolünde olması zor olan ve çevresel faktörlere bağlı olan kavramlardır.

Ne kadar bağlı olsalar da soruları farklıdır.

Fırsatlar

• Pazar, sektör veya çevrede ortaya çıkan hangi gelişmeler uygulayıcı için avantaj yaratabilir?
• Güçlü yönler, hangi yeni alanda değerlendirilebilir?
• Uygulayıcının etkileşimde olduğu çevrede hangi fırsatlar henüz değerlendirilmemiştir?
• Yeni teknolojiler, iş modelleri veya eğilimler hangi potansiyelleri sunmaktadır?
• Stratejik iş birlikleri veya ağlar hangi faydaları sağlayabilir?
• Rakiplerin gözden kaçırdığı alanlar veya fırsatlar nelerdir?

Tehditler

• Uygulayıcının faaliyetlerini olumsuz etkileyebilecek dış unsurlar nelerdir?
• Rakipler veya benzer aktörler hangi alanlarda daha avantajlı konumdadır?
• Ekonomik, teknolojik veya yasal değişimler uygulayıcı için hangi riskleri doğurabilir?
• Hangi zayıf yönler mevcut tehditleri daha tehlikeli hale getiriyor?
• Uygulayıcının kontrolü dışında gelişen hangi olaylar ilerlemeyi yavaşlatabilir?
• Bu tehditlerin etkisini azaltmak için hangi önlemler alınmalıdır?

Değerlendirme

Değerlendirmeye geçmeden önce ufak bir uyarı yapmak istiyorum. SWOT analizi etkili bir araçtır. Ancak hiç bir zaman sihirli bir değnek değildir. Sadece uygulayıcının mevcut durumunu görünür kılar. SWOT analizi sonrasında çıkan cevapların mutlaka amaca uygun başka araçlarla yorumlanması ve analiz edilmesi gerekmektedir.

Şimdi değerlendirme adımında neler yapacağız. Aslında bir kaç şekilde verilen cevaplar gruplanacak ve analiz adımına hazırlanmış olacak.

İç ve Dış Faktör Gruplaması

Bu gruplama SWOT analizinin tanımından gelen temel gruplama yöntemidir. Bu yönteme göre; iç faktör olarak, güçlü ve zayıf yönler kullanılırken, dış faktör olarak, fırsatlar ve tehditler kullanılmaktadır.

Bu gruplamadaki amaç, uygulayıcının kontrolünde olan iç faktörler ile daha az kontrolünde olan dış faktörlerin ayrıştırılmasını sağlamaktır. Bu sayede öncelik belirleme ve analiz aşamalarında daha odaklı aksiyon planları yapılabilir.

Yardımcı ve Zararlı Faktörler

Bu aslında benim de sonradan öğrendiğim bir gruplama yöntemi. Bu yöntem uygulayıcının acı noktası dediğim noktalarını çok daha görünür kılmasını sağladığı için uygulama aşamasına eklemek istedim.

Analiz aşamasında bu gruplamanın özellikle incelenmesini çok değerli buluyorum. Çünkü yapılmayacak bir iyileştirme veya alınmayacak bir aksiyon uygulayıcı için çok daha kötü sonuçlara sebep olabiliyor.

Analiz

SWOT analizinin çıktılarının analiz edilmesi aslında döngüsel bir referans diyebilirim. Bir analizin analizini yapmak, komik geliyor çoğunlukla kulağa. Ama piyasada olan birçok örnek var karşımızda. Bunlardan en bilindik olanları; Blackberry ve Nokia. Hikayeyi çok anlatmaya gerek yok ya da varsa bana yorum olarak yazın ben de farklı bir yazıdan iki markanın da neler yaşadığını detaylı olarak açıklayayım.

Neyse, biz gelelim analiz kısmına. Analiz aşamasının nasıl olduğunu çok daha detaylı başka bir yazı ile anlatacağım ancak, yukarıda bahsettiğim açıklamaları yapmam lazım.

SWOT analizinde zayıf yönler ve zararlı faktörler özellikle incelenmesi gereken riskli parçalar. Çünkü eğer uygulayıcı zayıf yönlerini dönüştürmezse bu yönler günün birinde iç tehditlere dönüşebilir. Bu tehditler dış tehditlerden farklı olarak sessizce ve çok daha güçlü bir etki oluşturabilir. Tecrübelerime bakarak, zayıf yönlerin dönüşmemesi, epic-fail diyebileceğim bir senaryonun oluşmasına sebep olabiliyor.

Buna ek olarak zararlı faktörler, uygulayıcının dikkat etmesi gereken diğer parça. Bu parça için; "başka düşmana ihtiyacımız yok biz bize yeteriz" cümlesi tam olarak uygun diye düşünüyorum. Çünkü uygulayıcının sahip olmadığı, bilmediği, ve(ya) deneyimlemediği şeyler onun sonunu hazırlayabilir. Bu kısmında doğru bir şekilde dönüştürülmesi gerekmektedir.

Önemli Noktalar

SWOT analizi hem basit hem de etkili bir araçtır. Uygulayıcının dikkat etmesi gereken bazı noktalar bulunmaktadır. Bunlara dikkat ettiği sürece sonuçlar tam istediği gibi etkili olacaktır.

Eğer SWOT analizi, bir işletme, şirket veya organizasyon içerisinde uygulanıyorsa, mutlaka o yapıyı temsil edecek farklı rollerin ve unvanların uygulama sürecine dahil edilmesi gerekmektedir. Bu sayede yapı daha şeffaf olarak görünür hale getirilebilir.

Diğer bir önemli nokta da, dürüstlüktür. Gerçekçi olmayan veya fazla iyimser cevaplar SWOT analizinin etkinliğini tersine çevirecektir. Bu kaçınılması gereken bir yaklaşımdır. O yüzden samimi ve dürüst cevaplar SWOT analizi için olmazsa olmazdır. Eğer bireysel uyguluyorsanız kendinize bir iyilik yapın ve kendinize dürüst davranın.

Fakat işletme, şirket veya organizasyon içerisinde uygulanıyorsa, o zaman yöneticilerin mutlaka gereken güven ve şeffaflık ortamını sağlıyor olmaları gerekmektedir. Eğer yapılamıyorsa, o zaman anonim teknikler veya araçlar kullanılabilir.

En son bahsetmek istediğim önemli nokta, sürdürülebilirlik. SWOT analizinin periyodik olarak yapılması değerlidir. Bu sayede iki analiz arasında alınan aksiyonların sonuçlarını görebilir ve değerlendirebilirsiniz. Bu hem motive edici olacaktır hem de öğretici olacaktır.

Kapanış Sözü

SWOT analizi uygulanması basit ve etkili bir araçtır. Hiç uygulamadıysanız mutlaka bir kere tecrübe etmenizi öneririm. Hatta tecrübenizi benimle paylaşırsanız çok mutlu olurum.

Eğer benim analiz yöntemimi merak ediyorsanız, SWOT Analizi ile ilgili diğer yazılarıma bakabilirsiniz. Katkı sağlamak isterseniz kendi uyguladığınız değerlendirme yöntemini benimle paylaşabilir, bu yazıyı okumasını istediğiniz kişilere iletebilir veya beğeni ve yorumlarınızı bırakabilirsiniz.

Kaynaklar ve Ek Okumalar

Bu yazıyı hazırlarken faydalandığım ve SWOT analizini daha derin anlamak isteyenler için önerdiğim bazı kaynaklar:

• Wikipedia – SWOT Analysis - SWOT analizinin tanımı ve tarihsel kökeni.
• Harvard Business Review – Are You Doing the SWOT Analysis Backwards? - SWOT analizine eleştirel, modern bakış.
• MindTools – SWOT Analysis: Discover New Opportunities, Manage and Eliminate Threats - SWOT analizinin uygulama adımları ve örnekleri.